Leven in Bolgatanga: opstaan en een dag op kantoor

21 maart 2014 - Bolgatanga, Ghana

Nu het droog seizoen is aangebroken is het binnen niet meer te harden. Zelfs niet nadat ik de ventilator voor 20 cedi heb laten maken. Zo is het vaste ritueel 's avonds: water halen om te wassen en dan het bed naar buiten. De ideale iglo klamboe die ik van moederlief heb gekregen vormt hierbij een uitkomst. Geen gehannes met touwtjes, gewoon hop en je hebt een anti-muggen-tent. Ideaal.

Ik stop de oordoppen diep in mijn gehoorgang, en draai me op mn rug. Een prachtige sterrenhemel boven me, en een schitterend heldere maan die een magisch licht schijnt in mijn tentje.

Midden in de nacht word ik vaak wakker van de vele blafsalvo's van de hond, alhoewel ik daar steeds beter doorheen leer slapen. Echt, alles went.

3 uur 's ochtends

Een ijskoude bries doet mijn lijf verstijven. Tijd om even iets meer aan te doen dan een t-shirtje. Een extra laken en een handdoek geven net dat extra beetje warmte. Ik val terug in slaap.

4 uur 's ochtends

In de verte hoor ik een moskee. Verward begint een haan te kraaien, alsof het beestje denkt 'shit die Moslims zijn vroeg!' Mijn gezicht voelt korrelig aan en mijn haar is een grote pluizenbol. De zandstorm van vannacht heeft niet al teveel goed gedaan en het bed is veranderd in een soort zandbak. Ik groet een varken, kreun en draai me nog even om.

6 uur 's ochtends

Het ochtendgloren breekt voorzichtig aan en kleurt de lucht roze. Ik rek me eens goed uit en stap uit bed. Ik stap het huis binnen om mijn yoga broek aan te trekken, pak mijn matje en begeef me terug naar buiten.

Niets is zo fijn als yoga zo vroeg in de ochtend. En mijn matje is perfect naar het oosten gericht, waar ik de zon zie opkomen terwijl ik mijn warrior poses langzaam uitvoer. Ik voel hoe elke vezel in mijn lijf langzaam wakker wordt terwijl ik nageniet in shavasana.

Heerlijk om zo je dag te beginnen!

'Wakker worden' uit deze rust pose is ook niet moeilijk: om half zeven is de zon op en schiet de temperatuur omhoog. En om half 7 rammelt de Ghanees aan de overkant van het voetbal/stront veld op zijn varkenshok, waarop zeugen, biggetjes en beren (die uit vol enthousiasme in de drukte vaak tussendoor nog even op een zeug klimmen) uit alle hoeken komen gerend, al knorrend en krijsend.

Goed. Een morgen als geen ander in Bolgatanga, Ghana.

Ik vouw mijn matje op en pak mijn tandenborstel. Met het restje water in het plastic zakje van gisteren loop ik naar buiten. Een paar geitjes naast me kauwen dapper op wat plastic en in het veld zitten een paar buren gehurkt.

'Free yourself' oftewel jezelf bevrijden, is netjes Ghanees voor eens goed schijten. Ik wens de personen in kwestie maar geen 'Bulika' (goedemorgen) want lang niet iedereen lijkt even gemakkelijk bevrijd te kunnen worden. Ik zie hoe een Ghanese vrouw wat ondefinieerbare keuteltjes uitperst, om vervolgens met haar (linker!) hand en wat water uit het gietertje zich te verschonen. Niet echt smakelijke ochtendimpressies, maar goed.

7 uur 's ochtends

Met de halfvolle emmer water van gisterenavond heb ik net genoeg om me te wassen in het naar urine ruikende wasplaatsje (de kinderen en volgens mij ook ouders gebruiken wasplaats ook als wc.. maar dan niet om jezelf te bevrijden gelukkig..). Ik kleed me snel om en eet wat wit 'sugarbread' (of vaker wat fruit wat ik de dag ervoor heb gehaald) met een kopje yogi thee, waarbij ik me altijd laat verrassen door de boodschap op het theezakje. Een heerlijke gewoonte die me weer een beetje aan thuis doet denken.

half 8 's ochtends

Ik pak mijn fiets en vertrek naar kantoor. Na het nodige 'bulika' en 'nabaa' ('van hetzelfde', als antwoord op 'goedemorgen/-middag/-avond) over en weer geroep, en het trotseren van de nodige schreeuwende kindjes langs de kant (solemijaaaa, helloo? -hello klinkt altijd als vraag, verwarrend!) maak ik vaart over de zandweg. Onderweg kom ik langs de waterput, waar men al volop bezig is water te halen voor thuis. Vaak zie je hier was te drogen hangen op de dorre takken en struiken, terwijl er druk wordt gewassen. Ik fiets verder langs de uitgestrekte velden, droog maar met hier en daar plukken gras. Koeien, rustig herkauwend in de schaduw van de mangobomen, stieren die elkaars krachten uittesten, vrouwen die water halen in het bijna opgedroogde beekje, om vervolgens met de emmers op hun hoofd balancerend de oever weer opklimmen.

Het laatste stukje zandweg is steil en zwaar. Grote stukken steen her en der, motors die toeterend voorbij zoeven, af en toe een auto die al het zand doet opstuiven. Mijn mondkapje draag ik echter niet meer. De dikke korst diep in mijn neus die ontstaan is na weken deze weg te nemen is een veel beter filter gebleken. Het nadeel van de zandweg is vooral de steile klim. De asfaltweg gaat een stuk naar beneden, waarbij trappen bijna niet meer nodig is. Deze weg is echter iets langer, met veel meer verkeer. Daarnaast wordt er daar veel vaker vuilnis verbrand, wat niet fijn is zo vroeg op de ochtend -hier is mijn natuurlijk neusfilter dan ook niet tegen bestand-.

kwart voor 8 's ochtends

Samen met een collega ben ik de eerste op kantoor, terwijl de schoonmaakster de grote zwarte container in het toilet nog aan het bijvullen is met water om de wc's goed door te kunnen trekken overdag. We babbelen wat, zetten het internet aan en even heb ik het genoegen van een heerlijk lege office om aan het werk te gaan.

half 10 's ochtends

Half 10 in Ghana betekent half 11 in Nederland (tenminste, in de wintertijd). Als ik er tijd voor heb, en dat probeer ik meestal wel, dan check ik Skype om te zien of mama even online is. Lekker een babbeltje in de ochtend, we hebben elkaar denk ik nog nooit zo vaak in de week gesproken sinds ik naar België ben verhuisd. Heerlijk om weer even zo dichtbij te zijn en elkaar even te kunnen horen en zien!

11 uur 's ochtends

Dit is meestal de tijd dat ik ofwel een salade (mijn westerse inbreng bleek een groot succes!) bestel bij het vrouwtje om de hoek, maar vaak komen er eerst nog een paar dametjes langs met grote schalen bananen, mango's of avocado's op het hoofd. Fijn, ochtend snack! En meteen wat lekkers voor bij de salade vanmiddag. Tussendoor halen we vaak wat zakjes water van 10 pesewas voor elkaar, tenzij mijn buik rommelt, dan ga ik voor een 1,5 liter fles mineraalwater van 2 cedi.

half 12 's ochtends

Tijd om ofwel mijn salade op te halen (2 cedi voor een megabord vol), maar vaak pak ik ook een kippenpootje met wat 'stew': pikante tomatenpuree met ui voor 1 cedi (kip is hier goedkoper dan groente). Als ik helemaal in de mood ben, ga ik naar het vrouwtje ernaast om wat gebakken banaan te halen (6 stukjes voor 50 pesewas/oftewel een halve cedi!).

kwart voor 1 's middags

Op maandagen blijf ik gewoon op kantoor, of fiets ik naar de 'nursery': een overheidsproject waar diverse planten worden gekweekt, waarschijnlijk om de diversiteit te behouden. Dan rust ik even onder een mango-/palm- of baobab boom en geniet ik van de stilte om me heen. Op andere dagen vertrek ik rond die tijd naar de junior high school, om les te geven.

Als ik mijn laptop niet nodig heb, zet ik hem meestal uit om 1: stroom te besparen en 2: zodat deze niet overhit (mijn dvd speler heeft het al soort van begeven en is begonnen uit zichzelf te denken. Een vorm van artificial intelligence, of liever artificial stupidness)

Lesgeven is niet bepaald mijn expertise, maar tegelijkertijd hoef je daar hier in Ghana niet echt een expert voor te zijn. Het hebben van heel veel geduld, een luide stem en bepaald niveau van assertiviteit zijn wel eigenschappen die van pas kunnen komen.

Mijn les begin ik meestal met de volgende waarden: respect (voor mij als teacher, om stil te zijn als ik praat, naar elkaar toe om elkaar vrij te laten spreken en elkaar niet uit te lachen), trust (vertrouwen dat iedereen elkaar respecteert en dat eventueel besproken privé onderwerpen niet buiten het klaslokaal ter oren komen) en equality (iedereen is gelijk aan elkaar, er wordt niet geslagen -ook niet door de teacher- en eventuele straffen als de klas verlaten bij teveel praten of in slaap vallen is voor iedereen gelijk).

De klassen zijn zeer verschillend. Sommigen zijn enorm chaotisch, echt een soort jungle, waarbij het iedere keer weer een uitdaging is om hun aandacht erbij te houden. Andere klassen zijn gehoorzaam en zeer oplettend, het tempo kan hier dan enorm omhoog gehaald wat de lessen alleen maar ten goede komt omdat er zo bijvoorbeeld tijd over is voor groepsdiscussies.

Het jammere is dat er in elke klas wel een aantal zijn die zeer geïnteresseerd zijn, die mee schrijven en ook daadwerkelijk onthouden wat je zegt. Het gros zit echter een beetje voor zich uit te staren en wanneer je vraagt om te herhalen wat je 2 seconden geleden voor de 5e keer hebt uitgelegd zijn het dan ook vaak dezelfden die hun hand opsteken.

Leuk is wel dat ik vrij ben om in elke les nieuwe methodieken uit te testen. Sommige dingen werken goed in de ene klas, maar blijken een drama in de andere. Wat wel altijd schitterend is, is de respons die je krijgt. De meest absurde vragen (als "what is the capacity of a woman?") en opmerkingen ("A guy needs to be circumsized to be able to make babies"). Daarnaast is de setting gewoon schitterend. Een zweterig klaslokaaltje, met schoolbankjes die half uit elkaar vallen -of waar soms niet meer van over is dan een paar schrootjes-, de houten luikjes waar nieuwsgierigen uit andere klassen stiekem door gluren of zelfs proberen binnen te klimmen, de geitjes en varkentjes die voorbij dartelen, het zijn beelden die me nog lang gaan bijblijven.

Na de les begeef ik me terug naar kantoor om wat te werken aan mijn verslagen voor de universiteit.

De stroom valt geregeld uit op kantoor, en helaas is er hier geen generator voorzien. Nu zijn de ventilatoren ook niet altijd een uitkomst (de warme lucht die ze circuleren voelt alsof er continue een hete föhn op je gezicht staat), maar beter iets dan niets.

Elke porie van mijn lijf draait overuren. Mijn t-shirt en broek zijn doorweekt van het zweet en mijn hersenen smelten langzaam weg. De hitte is onverbiddelijk. Zelfs als het internet nog wel zou werken, valt er echt niet te werken met de hitte.

Het hoofdkantoor heeft echter wel een noodgenerator, als ook het ernaast gelegen internet café. De keuze is dan: in slaap vallen of een stukje fietsen en verder werken. Vaak kiezen we echter voor optie 3: een ijsje halen.

5 uur 's avonds

De voetbaltrainers (ook vrijwilligers uit nederland) komen het kantoor  binnen om zich om te kleden voor de training. Afhankelijk van het aantal kinderen en of er al dan niet een zandstorm is, gaat deze ook werkelijk door.

6 uur 's avonds

Terwijl de meeste vrijwilligers al naar huis zijn, wacht ik geduldig tot mijn lief online komt. Even nog samen onze dag doornemen, bespreken hoeveel dagen we nog zonder elkaar zijn of beter, wanneer we elkaar weer zullen zien. Het is de perfecte afsluiter van een 'vermoeiende' werkdag.

Als het vrijdag is, doen we uiteraard een vrijdagmiddag borrel! Populaire drankjes onder ons zijn dan 'Alvaro' (perensmaak) en 'Shandy'; een biertje met citroensmaak en een alcoholpercentage 2,5%

Vaak nemen we een worstje, gebakken en uitgedroogd met flink wat currykruiden eroverheen gestrooid. Thuis wacht er T Z( een zure kleverige substantie, gemaakt van maismeel of iets anders) met een slijmsoepje... vandaar dat we de thuiskomst vaak graag uitstellen. (alhoewel er liefhebbers zijn van deze lokale 'lekkernij'...)

Foto’s

6 Reacties

  1. Yvonne:
    24 maart 2014
    Wat een geweldig goede weergave, van hoe jouw 24-uurs verblijf er uit ziet.
    Je schrijft het zo levensecht dat het voor mij net is of ik het allemaal ook meebeleef. Heel knap! Maar teglijk wel heel zwaar wat je allemaal meemaakt. Hoe houd je het vol!
    Wat is het daar toch een totaal andere cultuur dan hier. Ik verbaas me er keer op keer op.
    Ook het verhaal van het lesgeven en de foto die ik op Facebook inmiddels gezien heb, maakt diepe indruk op mij, want het lijkt mij zo moeilijk om die jeugd te boeien en uit te vinden wat de beste optie hierin is.
    Ik ga van dit verhaal en het voorgaande verhaal, (dat ik nog lezen wil. Door mijn verjaardag ben ik een beetje achterop met de e-mailpost) fotokopiën maken voor Papa die met griep in bed ligt. Heel veel succes dappere Dyveke! Papa en ik leven op de achtergrond intens met je mee! XXXXX Mammie
  2. Yvonne:
    24 maart 2014
    Indrukwekkende foto's. Graag veel uitleg als je weer terug bent Dyveke. Liefs XXX Mammie
  3. Els Van den Eynde:
    26 maart 2014
    Dag Dyveke,

    Ik volg je avonturen (ook héél leuk neergeschreven) daar met veel interesse. Het is toch echt een totaal andere cultuur dan hier, hé! Ik zou dit niet aankunnen, denk ik. Maar jij slaat je er dapper doorheen. Chapeau.

    Veel liefs,
    Els
  4. Dyveke:
    28 maart 2014
    Merci!! het is heel fijn te weten dat mensen mee lezen en mee voelen, dat is een grote steun :D
  5. Tacha:
    2 april 2014
    Hoi Dyveke :) Super zalig om je verhalen te lezen !! :) Wauw en amai en auch en pfffttt.... !! Een goede timing ook, heb vandaag net je blog ontdekt en vertrek zelf 8 april naar Peru. ben blij dat ik jouw ervaringen al een beetje heb kunnen volgen. Succes nog daar...zo te horen komt dat wel goed. Groetjes van een medestudente. :)
    Tacha
  6. Martine:
    14 april 2014
    EBOLA
    Dag Dyveke. Zoals beloofd consulteer ik geregeld je blog en geniet van je prachtige verhalen.
    In de pers artikels verschenen over uitbraak ebola en recent blijkbaar ook in West Afrika en Ghana. Ik neem aan dat jullie op de hoogte zijn en dat het allemaal niet te erg is.
    Wij hebben hier al prachtige dagen en weekends achter de rug met veel zon en geregeld terrasjesweer.
    Hou je taai en vooral, geniet ervan.
    Groetjes